สโมสรฟุตบอลแอธเลติก บิลเบา หรือที่รู้จักกันทั่วไปว่า แอธเลติก เป็นสโมสรฟุตบอลอาชีพ ในเมืองบิลเบา แคว้นบาสก์ (ประเทศสเปน) พวกเขาเป็นที่รู้จักกันในนาม ลอสลีโอนส์ (สิงโต) เพราะสนามกีฬาของพวกเขาถูกสร้างขึ้นใกล้กับโบสถ์ที่เรียกว่า เซนต์มาเมส มาเมส เป็นคริสเตียนยุคแรกที่ถูกโยนไปที่สิงโตกินโดยชาวโรมัน แต่มาเมสทำให้สิงโตสงบลงและต่อมาเขาได้เกลายเป็นนักบุญ สโมสรแห่งนี้เป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งของ Primera División ซึ่งไม่เคยตกชั้นจากลีกสูงสุดตั้งแต่ก่อตั้งขึ้นในปี 1929 เช่นเดียวกับเรอัลมาดริดและบาร์เซโลน่า แอธเลติกคว้าแชมป์ลาลีกามาแล้ว 8 ครั้งมากเป็นอันดับสี่ในประวัติศาสตร์ของลีก ในโคปาเดลเรย์แอธเลติกเป็นที่สองรองจากบาร์เซโลน่าโดยได้แชมป์ 24 ครั้ง (ตามบันทึกอย่างเป็นทางการของทีมสหพันธ์ฟุตบอลสเปน Royal (RFEF) ที่บันทึกไว้คือ 23 ครั้ง) สโมสรยังมีทีมฟุตบอลหญิงที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดในสเปน ซึ่งแชมป์ Primera División Femenina มาแล้ว 5 ครั้ง
เป็นที่รู้กันดีว่าสโมสรแห่งนี้ มีนโยบาย Cantera ในการนำผู้เล่นชาวบาสก์รุ่นเยาว์มาร่วมฝึกซ้อมกับทีม และซื้อผู้เล่นที่มีเชื้อสายบาสก์จากสโมสรอื่นๆ เช่น Joseba Etxeberria และ Javi Martínez นโยบายอย่างเป็นทางการของแอธเลติกการเซ็นสัญญานักเตะอาชีพที่มีถิ่นกำเนิดหรือฝึกฝนฟุตบอลในแคว้นบาสก์ รวมถึง Biscay, Gipuzkoa, Álava และ Navarre (ในสเปน) และ Labourd, Soule และ Lower Navarre (ในฝรั่งเศส) ตั้งแต่ปี 1912 แอธเลติกได้ใช้ผู้เล่นที่มีคุณสมบัติตรงตามเกณฑ์ที่กำหนด และเป็นหนึ่งในทีมที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดในลาลีก้า เรื่องนี้แสดงให้เห็นได้เป็นกรณีพิเศษในฟุตบอลยุโรป พวกเขาได้รับความนิยมทั้งนักกีฬาและนักวิจารณ์กีฬา สโมสรได้รับการยกย่องในการส่งเสริมผู้เล่นที่ในท้องถิ่น และความภักดีของสโมสร กฎของทีมไม่ได้บังคับใช้กับผู้จัดการทีม ดังที่เห็นมีตัวอย่างมากมายของผู้จัดการทีมที่ไม่ใช่ชาวบาสก์ทั้งจากสเปนและต่างประเทศ
คู่แข่งสำคัญของแอธเลติกคือ เรอัล โซเซียดาด เวลาแข่งขันกันเรียกว่า บาสก์ดาร์บี้ และเรอัล มาดริด เนื่องจากการแข่งขันกีฬาและการเมืองต่างๆ ในประวัติศาสตร์ของสโมสร สโมสรในลีกที่อยู่ในแคว้นบาสก์ ได้แก่ เดปอติโว อลาเบส, เออิบาร์ และ โอซาซูน่า แอธเลติกเป็นหนึ่งในสี่สโมสรอาชีพในสเปน ที่ไม่ใช่บริษัทกีฬา แต่พวกเขาเป็นเจ้าของและดำเนินการโดยสมาชิกสโมสร เช่นเดียวกับทีมที่เหลืออย่าง โอซาซูน่า, เรอัล มาดริด และบาร์เซโลน่า
บิลเบาได้รู้จักฟุตบอลโดยสองกลุ่ม คือคนงานอังกฤษและนักเรียนชาวบาสก์ ที่เดินทางกลับจากโรงเรียนในสหราชอาณาจักร ในปลายศตวรรษที่ 19 บิลเบาเป็นเมืองอุตสาหกรรมชั้นนำและดึงดูดแรงงานอพยพจำนวนมาก รวมถึงคนงานเหมืองจากทางตะวันออกเฉียงเหนือของอังกฤษ และคนงานอู่ต่อเรือจากเซาแธมป์ตัน พอร์ตสมัธ และซันเดอร์แลนด์ พวกเขานำเกมฟุตบอลมาด้วย และมารวมกันเพื่อก่อตั้งสโมสรฟุตบอลบิลเบา ในขณะเดียวกันเด็กชายที่ได้รับการศึกษาชาวบาสก์ ไปอังกฤษเพื่อการศึกษาของพวกเขา และได้พัฒนาความสนใจในฟุตบอลและเมื่อพวกเขากลับมาเริ่มจัดการแข่งขันกับแรงงานชาวอังกฤษ ในปี 1898 กลุ่มนักศึกษาได้ก่อตั้งสโมสรแอธเลติก โดยใช้การสะกดคำภาษาอังกฤษ
ใน 1901 มีการจัดประชุมที่คาเฟ่การ์เซีย เพื่อกำหนดกฎเกณฑ์และข้อบังคับที่เป็นทางการมากขึ้น ใน 1902 สโมสรทั้งสองได้รวมทีมเป็นที่รู้จักกันในชื่อ Bizcaya เพื่อลงแข่งใน โคปา เดล เรย์ เป็นครั้งแรกและคว้าแชมป์ได้สำเร็จ สิ่งนี้นำไปสู่การควบรวมกิจการของทั้งสองสโมสรในฐานะสโมสรกีฬาในปี 1903 ในปีเดียวกันนักเรียนชาวบาสก์ก็ตั้งสโมสรกีฬามาดริดซึ่งต่อมาพัฒนาเป็นแอตเลติโก มาดริด โดยสโมสรได้ประกาศว่าได้ก่อตั้งตั้งแต่ปี 1898
สโมสรโดดเด่นในช่วงต้นของ โคปา เดล เรย์ หลังจากคว้าแชมป์ได้ตั้งแต่ครั้งแรกในนามสโมสร Bizcaya แอธเลติก บิลเบา ที่เพิ่งตั้งขึ้นใหม่คว้าแชมป์อีกครั้งในปี 1903, 1904 พวกเขาคว้าแชมป์อีกครั้งในปี 1911 และจากนั้นสามครั้งติดต่อกันระหว่างปี 1914 และ 1916 กองหน้าของทีมคือ Pichichi ผู้ทำประตูแรกที่สนาม San Mamés ในปี 1913 และเป็นแฮตทริกในการแข่งขันนัดชิงชนะเลิศอีกด้วย ในปี 1915 เขาได้รับรางวัลผู้ทำประตูสูงสุดของลาลีกา และต่อมารางวัลนี้ได้ถูกตั้งชื่อเพื่อเป็นเกียรติแก่เขา
สโมสรจากแคว้นบาสก์ทีมอื่นๆอย่าง Real Unión, Arenas Club de Getxo และ Real Sociedad ก็เป็นสมาชิกที่ร่วมก่อตั้งลาลีก้าในปี 1928 และในปี 1930 พวกเขาได้เข้าร่วมกับ CD Alavés 5 ใน 10 สโมสรใน Primera División มาจากประเทศบาสก์ ทำให้เกิดคำว่า “ความสามารถไม่ใช่อุปสรรค” แปลว่า “ด้วยทีมงานและการสนับสนุนของท้องถิ่น ทำให้ไม่ต้องนำเข้านักเตะจากต่างประเทศเข้ามาสู่ทีม”
ในปี 1921 โค้ชชาวอังกฤษคนใหม่ Fred Pentland มาคุมทีม ในปี 1923 เขานำสโมสรไปสู่ชัยชนะใน โคปาเดล เรย์ เขาปฏิวัติวิธีที่แอธเลติกเล่น ใหม่ จนเป็นที่นิยมในการเล่นบอลสั้น ในปี 1927 Pentland ออกจากทีมไป แต่กลับมาในปี 1929 และนำสโมสรคว้าแชมป์ลาลีก้า และ โคปา เดล เรย์ ในปี 1930 และ 1931 สโมสรคว้าแชมป์โคปา เดล เรย์ 4 ครั้งในช่วงปี 1930 และ 1933 และพวกเขาก็ได้รองแชมป์ลาลีก้าในปี 1932 และ 1933 ในปี 1931 แอธเลติกพ่ายแพ้บาร์เซโลน่า 12-1 ซึ่งเป็นความพ่ายแพ้ที่เลวร้ายที่สุดในประวัติศาสตร์สโมสร
แอธเลติกประสบความสำเร็จภายใต้โค้ชชาวอังกฤษอย่างต่อเนื่อง William Garbutt ซึ่งฤดูกาลแรกของเขาในสเปนประสบความสำเร็จอย่างมาก ในขณะที่เขาสามารถนำทีมคว้าแชมป์ลีกได้ในปีนั้น เขาได้สร้างทีมที่มีความสามารถซึ่งรวมถึงกองหน้า Guillermo Gorostiza และ Bata
Garbutt ดึงนักเตะเยาวชนอย่าง Ángel Zubieta ขึ้นมาทีมชุดใหญ่ ซึ่งเป็นผู้เล่นที่อายุ 17 ปี ที่เป็นผู้เล่นอายุน้อยที่สุดที่เคยเล่นให้กับทีมชาติสเปนในเวลานั้น โดยลงเล่นในเกมสุดท้ายของฤดูกาล ที่แพ้ Oviedo 2-0 ที่สนามของตัวเอง ในวันที่ 19 เมษายน 2479 ในกรกฏาคม 2479 ฟุตบอลหยุดเนื่องจากเกิดสงครามกลางเมืองในสเปน ฟุตบอลลีกเริ่มต้นใหม่จนถึงฤดูกาล 1939–40 ซึ่งทีมไม่ได้แชมป์อีกเลยจนกระทั่งปี 1943 Garbutt ถูกไล่ออก
ในปี 1941 สโมสรเปลี่ยนชื่อเป็น Atlético Bilbao ตามพระราชกฤษฎีกาที่ออกโดย Franco ในปีเดียวกันนั้น Telmo Zarra ได้ย้ายมาร่วมทีม ตลอดการอยู่กับทีมเขาทำได้ 294 ประตูในทุกการแข่งขันของแอตเลติก ในฤดูกาล 1950–51 เขาทำประตูในฤดูกาลแรกได้ถึง 38 ประตู สถิตินี้ถูกบันทึกเป็นเวลา 60 ปี ในปี 1943 ในสโมสรคว้าแชมป์ 2 ครั้งและโคปาทั้ง 1944 และ 1945 ในช่วงต้นยุค 50 สโมสรโดดเด่นในตำแหน่งกองหน้าระดับตำนานอย่าง Zarra, Panizo, Rafa Iriondo, Venancio และAgustínGaínza พวกเขาช่วยให้สโมสรคว้าแชมป์ Copa del Generalisimo ในปี 1950 โค้ชของทีมอย่าง Ferdinan Daučík พาทีมได้ดับเบิ้ลแชมป์ในปี 1956 และคว้าแชมป์โคปา 1955 และ 1958 และ ในปี1956 สโมสรได้สิทธิลงเล่นในถ้วยยุโรป ปี 1960 ความสำเร็จต่างๆ ถูกครอบงำโดยเรอัล มาดริด มีเพียงครั้งเดียวที่คว้าแชมป์ โคปา เดล เรย์ คือในปี 1969 แม้ว่าทศวรรษที่ผ่านมาได้เกิดนักเตะระดับตำนานสโมสรอย่าง JoséÁngel Iribar
ยุค 70 นั้นไม่ค่อยดีเท่าไหร่ ในโคปา เดล เรย์ คว้าแชมป์เพียงครั้งเดียวคือในปี 1973 ในเดือนธันวาคม 1976 ก่อนเกมกับโซเชียลดาด ได้มีการธงบาสก์ไว้ในวงกลมกลางสนาม นี่เป็นครั้งแรกที่มีนำธงชาติบาสก์มาใช้อีกครั้ง นับตั้งแต่การตายของ Francisco Franco ในปี 1977 สโมสรได้มาถึงรอบชิงชนะเลิศของยูฟ่าคัพ แต่แพ้ให้ยูเวนตุส จากนั้นระบอบการปกครองของฝรั่งเศสก็จบลงและสโมสรก็กลับไปใช้ชื่อแอธเลติก
ในปี 1981 Javier Clemente รับหน้าที่เป็นผู้จัดการทีม เขาคือคนที่นำทีมประสบความสำเร็จมากที่สุดในประวัติศาสตร์ของสโมสร ในปี 1983 สโมสรได้แชมป์ลาลีกาและในปี 1984 พวกเขาได้ดับเบิ้ลแชมป์ลาลีก้าและโคปา เดล เรย์ ในปี 1985 และปี 1986 แอธเลติกจบที่ 3 และ 4 ตามลำดับ ในตอนนั้นสโมสรมีชื่อเสียงในแบบการเล่นที่ดุดัน แต่สโมสรก็ล้มเหลวในการคว้าแชมป์รางวัลใหญ่ๆนับตั้งแต่ความสำเร็จของยุคนั้น แม้จะมีการเปลี่ยนโค้ชมากมายเช่น JoséÁngel Iribar, Howard Kendall, Jupp Heynckes และ Javier Irureta และแม้แต่ Clemente ที่กลับมาคุมทีมอีกครั้ง ก็ล้มเหลวในการนำความสำเร็จมาสู่สโมสร
ยุค Fernández
ในปี 1998 โค้ช Fernández พาสโมสรเป็นอันดับ 2 ในการแข่งขันลาลีกาและในยูฟ่าแชมเปียนส์ลีก Fernández ได้รับประโยชน์จากสโมสรที่ใช้วิธี cantera ในปี 1995 ได้มีการเซ็นสัญญากับ Joseba Etxeberria จากทีมคู่ปรับอย่าง Real Sociedad ทำให้เกิดความรู้สึกไม่พอใจระหว่างแฟนบอลสองสโมสร Etxeberria เป็นนักเตะคนสำคัญของทีมในฤดูกาล 1997-98 พร้อมด้วย Rafael Alkorta และ Julen Guerrero
สโมสรรอดพ้นการตกชั้นอย่างหวุดหวิดในช่วงฤดูกาล 2005-06 และ 2006-07 ในโคปา เดล เรย์ พวกเขามาถึงรอบชิงชนะเลิศเป็นครั้งแรกในรอบ 24 ปี แต่ก็แพ้ให้กับบาร์เซโลนา 4-1 ก่อนฤดูกาล 2011-12 Josu Urrutia อดีตนักเตะของสโมสร ก้าวขึ้นมาเป็นประธานสโมสร และได้นำโค้ช Marcelo Bielsa มาคุมทีม แอธเลติกผ่านเข้าสู่รอบแรกในยุโรปครั้งแรกนับตั้งแต่ 1977 โดยแพ้ 3-0 ให้กับสโมสรจากสเปน แอธเลติโก มาดริด ในวันที่ 9 พฤษภาคม 2012 รายการยูฟ่า ยูโรปาลีก รอบชิงชนะเลิศที่สนามกีฬา Națională ในบูคาเรสต์ ในปี 2012 พวกเขาเข้าถึงรอบชิงชนะเลิศ โคปา เดล เรย์ แต่ก็แพ้บาร์เซโลน่าอีกครั้ง
หลังจากกองกลางดาวรุ่ง Javi Martínez ย้ายไปร่วมสโมสรฟุตบอลบาเยิร์น มิวนิค สโมสรก็ไม่ผ่านการเล่นรอบแบ่งกลุ่มในยูโรปาลีก 2012–13 และตกรอบ โคปา เดล เรย์ โดยสโมสรจากบาสก์คือสโมสร Eibar จากดิวิชั่น 3 ในเกมลีกนัดสุดท้ายที่ ที่สนาม San Mamés จบลงด้วยการพ่ายแพ้ให้กับเลบานเต้ Bielsa ได้ดึงดาวรุ่งของทีมอย่าง Aymeric Laporte ขึ้นมาเล่นชุดใหญ่ ในขณะที่กองหน้า Fernando Llorente ย้ายไปยัง Juventus หลังจาก Bielsa, Ernesto Valverde กลับมาคุมทีมอีกครั้งในฐานะผู้จัดการและเขาได้เซ็นสัญญา และนำผู้เล่นใหม่หลายคนเข้าทีมแอธเลติก พวกเขาได้อันดับ 4 ในลีกซึ่งหมายถึงการได้สิทธิลงเล่นยูฟ่าแชมเปียนส์ลีก และ Ander Herrera ได้ย้ายไปแมนเชสเตอร์ยูไนเต็ดในราคา 36 ล้านยูโรเมื่อสิ้นสุดฤดูกาล
แอธเลติกได้รับชัยชนะเป็นครั้งแรกในการแข่งขันที่สนามแห่งใหม่ San Mamés แชมเปียนส์ลีกรอบแบ่งกลุ่ม พวกเขาได้ที่ 3 ปี 2015 พวกเขาเข้าชิงชนะเลิศ โคปา เดล เรย์ แต่แพ้บาร์เซโลนาอีกครั้ง 3-1 ในเลกแรกของปี 2015 ในฟุตบอลรายการ Supercopa de España ที่ San Mamés แอธเลติกเอาชนะบาร์เซโลน่า 4-0 โดย Aritz Aduriz ทำแฮตทริก การกลับมาในเลกสอง พวกเขายันเสมอที่คัมป์นู 1-1 ทำให้ได้แชมป์แรกนับตั้งแต่ Aduriz จบฤดูกาลด้วยการทำ 36 ประตูในทุกการแข่งขัน แอธเลติกผ่านเข้าสู่รอบชิงชนะเลิศในศึกยูโรปาลีก แต่พวกเขาก็พ่ายแพ้ให้กับเซบีญ่า
เออร์เนสโตวัลเวอร์เด ออกจากตำแหน่งเมื่อสิ้นสุดฤดูกาล 2016–17 และสโมสรได้แต่งตั้งอดีตผู้เล่น José Ángel Ziganda เป็นผู้จัดการทีม วันที่ 29 พฤศจิกายน สโมสรประสบความพ่ายแพ้ให้กับ SD Formentera เมื่อสิ้นสุดฤดูกาล Ziganda ถูกปลดออก และ Eduardo Berizzo ก็ได้รับการแต่งตั้ง อย่างไรก็ตามเขาอยู่กับทีมได้ไม่นาน วันที่ 4 ธันวาคม 2018 หลังจากชนะเพียง 2 ใน 15 นัด Berizzo ก็ถูกไล่ออก Gaizka Garitano จากทีมสำรองมารับหน้าที่แทน
